Het klinkt als een zware storm in het rookafvoerkanaal. Anderen hebben het over ‘een loeiend geluid’. Van buiten af zie je de vlammen uit de schoorsteen opstijgen. De schrik zit er in elk geval meteen in: schoorsteenbrand!
Het loeiende geluid in de schoorsteen is de zuurstof die een schoorsteenbrand aantrekt. Een schoorsteenbrand ontstaat doordat de aanslag in de schoorsteen vlam vat. Die aanslag kan roet zijn maar ook het zeer brandbare creosoot. Nat of rot hout veroorzaakt creosoot in het rookkanaal. Dit zijn onverbrande brandstofdeeltjes die zich tegen de schoorsteenwand afzetten en kunnen aankoeken tot een dikke laag teerachtige substantie. Creosoot ontbrandt bij circa 500°C. Een temperatuur die in het rookkanaal makkelijk wordt behaald.
Creosoot kan ook ontstaan als een vuur in een kachel ‘gesmoord’ wordt. ‘Smoren’ is als de luchttoevoer van de kachel wat afgeknepen wordt. Er komt dan dus minder zuurstof bij de verbranding. Zo wordt de hitte van de kachel wat getemperd. Alleen ontstaat zo wel een onvolledige verbranding, waardoor creosoot meer kans krijgt.
Een schoorsteenveger schraapt met een stalen borstel de wand van de schoorsteen schoon. Als de creosoot erg vast zit, is een ‘ramoneur’ nodig waarmee de creosoot van de wand wordt verwijderd.
Genieten van je kachel of haard en tegelijkertijd het risico op brand verkleinen, kan door te stoken volgens de omgekeerde methode. Dit wordt ook wel de Zwitserse methode genoemd. Deze stookmethode zorgt voor minder aanslag in de schoorsteen.
Ga als volgt te werk:
Door het vuur van boven naar onder te geleiden, komen er minder schadelijke stoffen vrij. Houd de luchttoevoer open, ook als het vuur uit is. Pas als de blokken niet meer zichtbaar gloeien, kan de luchttoevoer dicht.
Asresten blijven nog lang warm. Ook als ze afgekoeld lijken, kunnen ze weer opgloeien door zuurstof of het tegen elkaar wrijven van kooltjes. Tips:
Als je een schoorsteenbrand blust met water ontstaat er stoom. Een liter water wordt omgezet in 1700 liter stoom en dat kan de schoorsteen niet snel genoeg afvoeren. Het rookkanaal kan dan scheuren en soms ontstaat er zelfs een explosie. Zet daarom altijd een emmer zand of zakje (1 kilo) zout in de buurt; daarmee kun je het vuur doven. Het zout op het vuur drukt de zuurstof weg.
Goed onderhoud is niet alleen belangrijk om schoorsteenbrand tegen te gaan, maar ook om koolmonoxidevergiftiging te voorkomen. Wanneer een schoorsteen verstopt raakt door een vogelnest, specie of stenen is er te weinig of geen ‘trek’ meer. Trek is een natuurkundig effect dat ervoor zorgt dat de rook in een schoorsteen omhoog beweegt. Als er geen trek is, slaat de rook terug in de kamer. Hierdoor ontstaat er risico op koolmonoxidevergiftiging. Plaats daarom in de ruimte van de haard of de kachel een CO-melder aan het plafond. Kijk hier voor de plek waar de melder moet hangen.
