Het kerkplein is het startpunt van de historische route door Heythuysen.
Het kerkplein in Heythuysen is een zogenaamde brink, een driehoekig plein waarbij aan de korte zijde de kerk is gelegen. Dit ‘brink-kerkplein’ is een van de weinige in Limburg. In Noord-Brabant komen deze brinken vaker voor. Het kerkplein was vroeger een stuk groter doordat de kerk zo’n 14 meter naar achteren lag richting Biesstraat. Op het toenmalige plein lag een diepe poel die in de dorpsmond de Roosenpoel genoemd werd en die ook werd gebruikt voor bluswater. Ook werd de poel als wasplaats gebruikt. Via een waterlossing was er een verdere afvoer richting Tungelroysebeek. Op de plek waar thans de Missiekapel staat, maar dan zo’n 12 meter naar achteren richting de Biesstraat, stond rond 1820 een schoolgebouwtje en een brandspuitenhuisje. Na een uitzonderlijk droge zomer in 1825 kwam de poel droog te staan waardoor er ook geen bluswater meer voorhanden was. In 1826 werd dan ook besloten de poel te dempen. Blijkens de gemeentelijke begroting uit die tijd werd een plan voor de aanleg van een put en een pomp goedgekeurd en gerealiseerd. Deze pomp werd ook daadwerkelijk geplaatst.
In 1847 volgde een grote verbouwing en werd de kerk dubbel zo groot. De kerktoren werd veertien meter verplaatst richting het huidige kerkplein toe en acht meter hoger. Het schoollokaal en brandspuitenhuisje werden gesloopt. De bouwpastoor was pastoor van der Zanden en Mathijs Verkoulen uit Heythuysen was de aannemer. De aannemer schonk aan de kerk de Missiekapel, voor opslag van het Missiekruis en twee beelden die bij de zogenaamde Missiepreken werden gebruikt. Deze kapel werd in 1851 gerealiseerd. De situatie is dus een beetje te vergelijken met 1820 (schoolgebouwtje en brandspuitenhuisje) maar dan 14 meter naar voren en zonder brandspuithuisje naast de Missiekapel.
Herhaaldelijk kwam tijdens gemeenteraadsvergaderingen de slechte staat van de geplaatste pomp aan de orde. In 1840 voldeed deze al niet meer aan het gestelde doel voor het blussen van brand.
In 1924 werd door de gemeente een vrijwillige brandweer opgericht en begon de pomp op het kerkplein zijn functie te verliezen. De pomp die nu op het kerkplein staat, is in 1980 geschonken door de Rabobank vanwege het 75-jarig bestaan. De door de gebroeders Kiggen (smeden) gerestaureerde pomp kreeg begin november 1982 haar huidige plek.
Vanaf 1943 tot begin jaren zestig lag enkele meters links vanaf de zij-ingang van de kerk naast de Dorpstraat een zogenaamde open geboorde houten put. De brandput was ter hoogte van het maaiveld afgewerkt met een gietijzeren deksel. In de stijgbuis van de geboorde put werd de zuigslang van de brandweerauto neergelaten.
De vrijwillige brandweer kon dus via deze geboorde putten over water beschikken voor de blussing van branden in de directe omgeving. Door verzanding onder in de geboorde houten put werd deze op een gegeven moment onbruikbaar en ook na de aanleg van de waterleiding midden jaren 50 van de vorige eeuw in Heythuysen verloren deze putten hun functie. Een zelfde put lag ook op de hoek Dorpstraat – Vlasstraat.
We lopen vanaf het kerkplein door de Dorpstraat naar de Lidl. Op of nabij het appartementencomplex ’t Raodhoês naast de Lidl vind je het volgende bordje. Scan de QR-code en er volgt een beschrijving over het onderkomen van de brandspuit op deze locatie.
