Viering 250 jaar Brandweer Smallingerland

Met een grote expositie en een uitvoerige dia-lezing viert Brandweer Smallingerland zijn 250-jarig bestaan in De Lawei. De brandweer toont een overzicht van highlights uit zijn geschiedenis. Van hulpmiddelen als brandweerauto’s en ander materieel tot foto’s van de meest spectaculaire incidenten. De tentoonstelling biedt ook een mooi beeld van de breedte van de dienstverlening door de brandweer.

In 1770 wordt met financiële bijdragen van de bevolking van het toenmalige Noorder en Zuyder Dragten de eerste mechanische blusinstallatie in de regio aangeschaft. De aanleiding is een dramatische brand in het jaar daarvoor. Het betekent het einde van een eeuwenlange brandbluspraktijk: het eindeloos aan elkaar doorgeven van emmertjes water. De aankoop van de nieuwe blusinstallatie markeert ook het begin van de Brandweer Smallingerland, die in 2020 zijn 250-jarig bestaan herdacht. Na een noodgedwongen oponthoud vanwege corona wordt dit feit alsnog gevierd met een expositie en een lezing in De Lawei.

Vrijwilligers

Direct na de aankoop van de nieuwe blusinstallatie wordt een begin gemaakt met het optuigen van een organisatie van vrijwilligers. Oud-brandweerman Anne van Zinderen heeft het voor zijn lezing uitgezocht: ‘Er is toen een brandweerreglement opgesteld waarin allerlei procedures werden vastgelegd. En er zijn mensen gerekruteerd om bepaalde handelingen te verrichten. Burgers konden wel helpen met pompen, maar het uitrollen van brandslangen, het aankoppelen ervan en het daadwerkelijke spuiten vereiste de nodige oefening. Van begin af aan spelen getrainde vrijwilligers daarom een cruciale rol bij de brandweer. Pas in 1974 krijgen we de eerste beroepscommandant. Maar ook na die tijd bestaat het korps grotendeels uit vrijwilligers.’

Professionalisering

De expositie ‘250 jaar Brandweer Smallingerland’ laat zien hoe de organisatie steeds verder professionaliseert, al heeft het best lang geduurd voordat de brandweer zich pro-actief kon opstellen. Vernieuwing cq. uitbreiding van het materieel vindt doorgaans plaats nadat zich een calamiteit heeft voorgedaan. Pas dan worden van overheidswege gelden beschikbaar gesteld om slagvaardiger te kunnen opereren.

Van Zinderen: ‘De zegswijze “Als het kalf verdronken is, dempt men de put” karakteriseert lange tijd de geschiedenis van de brandweer. Pas na de Tweede Wereldoorlog gaat preventie in brede zin een rol spelen. Denk onder andere aan beter materieel, beter onderhoud en een steeds betere infrastructuur voor bluswerkzaamheden. Met de komst van Veiligheidsregio Fryslân in 2014, waar onze brandweer nu deel van uitmaakt, is een nieuwe professionaliseringsslag gemaakt.

Saamhorigheid

De geschiedenis van de brandweer gaat niet alleen over steeds beter materieel, toenemende pompcapaciteit, nieuwe blusmaterialen en betere brandwerende kledij. Het is – met al zijn mannelijke en vrouwelijke vrijwilligers – tevens een geschiedenis van kameraadschap, saamhorigheid en gemeenschapsgevoel. Ook dat laat de tentoonstelling zien.

De expositie ‘250 jaar Brandweer Smallingerland’ in De Lawei duurt van 24 april tot en met 22 mei. Op 10 mei om 20.00 uur houdt Anne van Zinderen een lezing over de geschiedenis van de brandweer. Zijn lezing is voor het publiek toegankelijk, belangstellenden kunnen zich aanmelden bij De Lawei. Op 23 april is er een besloten opening voor een gezelschap van (oud)brandweerlieden.